Ngày Rằm Là Ngày Nào Và Ý Nghĩa Của 5 Ngày Rằm Lớn Trong Năm
Trong văn hóa của người Á Đông nói chung và người Việt nói riêng, ngày rằm là một ngày vô cùng quan trọng trong tháng và đánh dấu những cột mốc của từng tháng, gắn liền với đời sống tâm linh và văn hóa tín ngưỡng dân gian. Tuy ngày rằm quan trọng như vậy nhưng không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa và ngày rằm là ngày nào, tại sao trong một năm có nhiều ngày rằm và tháng nào cũng có ngày rằm, những ngày rằm của từng tháng có ý nghĩa như thế nào. Bài viết này của Tổ Ấm Việt sẽ giúp bạn hiểu rõ ngày rằm là ngày nào và các ý nghĩa của các ngày rằm quan trọng gắn liền với tín ngưỡng dân gian của người Việt từ xưa tới nay.
Ngày rằm là ngày nào?
Ngày rằm là ngày 15 âm lịch hàng tháng theo âm lịch truyền thống. Đây là thời điểm mặt trăng tròn đầy và sáng nhất trong tháng. Người xưa quan niệm ngày trăng tròn tượng trưng cho sự viễn mãn, đầy đủ và hài hòa trong cuộc sống.
Ngày rằm còn có tên gọi khác là ngày “Vọng” là ngày mà mặt trăng và mặt trời đối xứng với nhau ở hai cực. Người xưa quan niệm khi mặt trăng sáng nhất đó là lúc tâm hồn con người được chiếu sáng và được thông suốt, đẩy lùi những cái đen tối trong bản thân con người.
Trong năm thông thường sẽ có 12 ngày rằm và nếu năm đó nhuận thì sẽ có đến 13 ngày rằm trong một năm. Trong năm sẽ có những ngày rằm có ý nghĩa rất quan trọng trong văn hóa người Việt có thể kể đến như: rằm tháng Giêng, rằm tháng Tư, rằm tháng Bảy, rằm tháng Tám và rằm tháng Mười.
Ý nghĩa của các ngày rằm
Rằm tháng Giêng (Tết Nguyên Tiêu)
Ngày rằm tháng Giêng là ngày rằm được coi là quan trọng nhất trong năm vì đây là ngày rằm đầu tiên trong năm (Tết Thượng Nguyên). Nhiều người vào dịp này thường mong ước, ước nguyện cho gia đình và bản thân luôn gặp may mắn, thuận buồm xuôi gió trong cuộc sống. Người xưa có câu “Lễ Phật cả năm không bằng rằm tháng Giêng” để nói lên tầm quan trọng của ngày rằm đầu tiên trong năm.
Rằm tháng Tư (Lễ Phật Đản)
Rằm tháng Tư là ngày đặc biệt quan trọng đối với các tín đồ phật giáo bởi ngày này được gọi là ngày Phật Đản Sanh. Đây là ngày Phật Thích Ca sinh ra và các nhà phật tổ chức hằng năm. Vào ngày này tại các chùa sẽ tổ chức tụng kinh, tu tập nhằm tưởng nhớ đến người và ghi nhớ những lời phật dạy. Tại những ngôi chùa lớn sẽ có các chương trình văn nghệ và diễu hành và lễ hội trong những ngày diễn ra đại Lễ Phật Đản.
Rằm tháng Bảy (Lễ Vu Lan)
Ngày rằm tháng Bảy được gọi là Tết Trung Nguyên, lễ Vu Lan Háo Hiếu của các Phật tử đối với những bậc sinh thành của mình. Báo hiếu cha mẹ thông qua việc đến chùa tụng kinh Vu Lan Báo Hiếu và các chương trình đi kèm như: Thả đèn hoa đăng, cầu nguyện, và các tiết mục văn nghệ… Đây là dịp giúp “xá tội vong nhân” theo quan niệm của người xưa, đây là dịp để con cháu tưởng nhớ, báo ân công lao của cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Đồng thời các gia đình cũng làm lễ cũng cô hồn mong muốn những cô hồn vất vưởng không nơi nương tựa siêu thoát.
Rằm tháng Tám (Tết Trung Thu)
Ngày rằm tháng Tám là ngày mặt trăng tròn đầy và ánh trăng sáng nhất trong năm. Theo quan niệm xưa thì ngày rằm tháng Tám trăng tròn và sáng, ngày trăng tròn tượng trưng cho sự viễn mãn, đoàn viên đầy đủ và hài hòa trong cuộc sống. Ngày rằm tháng Tám còn có tên gọi khác là Tết Đoàn Viên, những người con xa xứ hay những người ở quê hương sẽ hướng về gia đình và cội nguồn. Vào ngày này các gia đình thường sum họp, thưởng thức những chiếc bánh Trung Thu dưới ánh trăng và tổ chức rước đèn, múa lân cho trẻ em. (Đêm Hội Trăng Rằm)
Rằm tháng Mười (Tết Hạ Nguyên)
Trong năm sẽ có các ngày Tết như: Tết Thượng Nguyên (tháng 1), Tết Trung Nguyên (tháng 7) và Tết Hạ Nguyên (tháng 10). Ngày rằm này mang ý nghĩa tỏ long biết ơn, cảm tạ trời đất vì một mùa vụ bội thu. Ngoài ra cũng là dịp để các Phật tử tỏ lòng biết ơn với tổ tiên.
Các ngày rằm khác trong năm
Mỗi tháng đều có ngày rằm 15 âm lịch. Dù không nổi bật như các ngày rằm lớn, nhưng đây là dịp để mọi người ăn chay, niệm Phật, làm việc thiện và giữ tâm thanh tịnh. Nhiều gia đình vẫn duy trì thói quen cúng rằm hàng tháng để cầu bình an và may mắn.
Các tập quán và nghi lễ vào các ngày Rằm
Thắp hương, cúng Phật, tổ tiên: Là cách thể hiện lòng thành kính, tri ân với bề trên.
Ăn chay, làm việc thiện: Giúp tịnh hóa tâm hồn, tích đức cho bản thân và gia đình.
Đi chùa, tụng kinh: Là hoạt động phổ biến nhằm cầu nguyện bình an và giải trừ nghiệp chướng.
Kết luận
Ngày rằm là ngày nào? – Đó là ngày 15 âm lịch hàng tháng, mang ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc. Mỗi ngày rằm trong năm lại chứa đựng một tầng ý nghĩa riêng biệt, từ lòng biết ơn, cầu an, đến niềm vui đoàn tụ. Việc giữ gìn và thực hành các nghi lễ trong ngày rằm không chỉ là nét đẹp truyền thống mà còn góp phần nuôi dưỡng đời sống tinh thần phong phú, nhân văn.
